Czy doświadczasz uczucia zmęczenia w oczach, czytając ten tekst? Zespół zmęczonych oczu to jedno z najpowszechniejszych schorzeń, z jakimi mierzy się dzisiejsza cywilizacja. Prawie każdy odczuwa dyskomfort oczu. Na przykład po długiej pracy przy komputerze lub intensywnym korzystaniu z różnego rodzaju urządzeń elektronicznych. Objawy te obejmują bóle głowy, rozmyte widzenie, ból oczu, ból w okolicy soczewki oraz w skrajnych przypadkach podwójne widzenie. W rzeczywistości, ponieważ te objawy są tak powszechne, stają się integralną częścią naszego codziennego życia i często są ignorowane. Dzieje się tak aż do momentu, gdy stają się bardziej dokuczliwe z powodu ciągłego przeciążenia. Jak dochodzi do zmęczenia oczu? Czy wynika to jedynie z ich przemęczenia? Jakie konsekwencje niesie ze sobą zmęczenie oczu? Chcielibyśmy przedstawić cztery istotne aspekty, o których warto wiedzieć w kontekście zmęczenia oczu.
Zmęczenie oczu i jego główne przyczyny
Zmęczenie oczu to rodzaj zmęczenia mięśniowego
Większość ludzi nie kojarzy mięśni z oczami, jednak wszystkie ruchy oczu oraz kluczowe funkcje, takie jak ostrość widzenia i kierunek patrzenia, są kontrolowane właśnie przez mięśnie wokół nich. Z tego powodu, w większości przypadków, zmęczenie oczu jest podobne do „urazu sportowego” wywołanego nadmiernym wysiłkiem mięśni i napięciem. Tak jak w przypadku każdego innego mięśnia po wyczerpującym treningu.
Zmęczenie oczu nie jest wywołane tylko przemęczeniem
Długotrwałe intensywne użytkowanie oczu jest bez wątpienia jednym z głównych czynników powodujących ich zmęczenie. Dzieje się tak, ponieważ mięśnie odpowiedzialne za ostrość są stale napięte. Można porównać to do podnoszenia zbyt ciężkich ciężarów – jeśli trwa to zbyt długo, prowadzi to do dyskomfortu. Niemniej jednak, zmęczenie oczu nie może być przypisane wyłącznie czasowi i intensywności użytkowania oczu, ponieważ sposób, w jaki ich używamy, również ma znaczący wpływ. Na przykład, kiedy patrzysz na rozmyty obraz, kładziesz większy nacisk na nasze oczy, ponieważ muszą one walczyć, aby zachować ostrość – bardzo dobry przykład to oglądanie szybko poruszającego się obiektu lub czytanie przy słabym oświetleniu).
Ponadto, główną przyczyną zmęczenia oczu są również błędy refrakcyjne oka. Jeśli Twoje widzenie jest zamglone lub niejasne, warto sprawdzić, czy nie masz krótkowzroczności lub prezbiopii. Podobnie, jeśli nosisz okulary i zauważasz pogorszenie widzenia – warto upewnić się, że Twoje posiadasz dobrze dobrane szkła w okularach. Pozwoli to uniknąć rozmytego widzenia, które może powodować zmęczenie oczu.
Zadbaj o zdrową dietę i dobrej jakości sen
Należy pamiętać, że oprócz nadmiernej eksploatacji oczu, nasze zwyczaje życiowe również mają duży wpływ na ich kondycję. Wiele osób wie, że niebieskie światło emitowane przez urządzenia elektroniczne może zaszkodzić naszym oczom. Czy wiesz, że nasze ciało ma naturalną zdolność do filtrowania tego rodzaju światła? Soczewka krystaliczna i luteina w plamce żółtej filtrują niebieskie światło, ale duże znaczenie ma w tej kwestii dieta. Gdy jest ona niezrównoważona i brakuje luteiny, zeaksantyny oraz beta-karotenu, zdolność oczu do ochrony przed niebieskim światłem znacznie się zmniejsza. Ponadto, jak już wcześniej wspomniano, przemęczenie oczu wynika głównie z przeciążonych mięśni. Dlatego pamiętaj, że sen jest najlepszym sposobem na relaks i odpoczynek dla mięśni oka.
Zmęczenie oczu z powodu długiego dnia pracy powinno być złagodzone pełnym 8-godzinnym snem. Jeśli mimo tego, że śpisz wystarczająco długo, nadal odczuwasz długotrwałe dolegliwości oczu, prawdopodobnie jakość Twojego snu jest niewystarczająca i uniemożliwia oczom pełny relaks.
Jak zmniejszyć napięcie w oczach?
Reguła 20-20-20
Aby zapewnić odpowiedni odpoczynek dla swoich oczu w czasie wolnym od pracy, warto przestrzegać „reguły 20-20-20” (lub „reguły 20-6-20” w systemie metrycznym). Polega ona na tym, że po 20 minutach intensywnej eksploatacji oczu, należy zatrzymać się na 20 sekund i spojrzeć na obiekt oddalony o 20 stóp (6 metrów). Taki prosty zabieg pozwoli na skuteczne odprężenie mięśni oczu i zapewnienie im odpoczynku.
Odpowiednie oświetlenie jest kluczowe
Oprócz odpoczynku, oczom może pomóc stworzenie dla nich przyjaznego środowiska. Jak już wspomniano, gdy oświetlenie jest niewystarczające, nasze oczy muszą pracować ciężej, aby się skupić. Dlatego ważne jest, aby używać lampy biurkowej, która zapewni odpowiednie oświetlenie w miejscu pracy. Poza tym, dbaj o poziom jasności w polu twojego widzenia, zwłaszcza, gdy głównym elementem Twojej pracy jest ekran. Jeśli jasność ekranu jest większa niż jasność otoczenia, może pojawić się duże napięcie oczu. W takim przypadku konieczne może być na przykład zmniejszenie jasności ekranu lub dodanie dodatkowego światła do otoczenia za pomocą specjalnych lamp do czytania na ekranie.
Nie powinieneś pracować też przy monitorze w ciemności – w takim przypadku źródło światła pochodzące z ekranu będzie dominować, a otoczenie będzie zbyt ciemne. W konsekwencji oczy będą musiały ciężko pracować, aby dostosować się do różnicy między jasnością ekranu a otoczeniem. Będzie to prowadzić do zmęczenia i przemęczenia oczu.
W ciemnych warunkach nasz układ wzrokowy nie otrzymuje wystarczającej ilości bodźców, co uniemożliwia mu pełne wykorzystanie swojego potencjału. Rozszerzenie źrenic w ciemności powoduje zmniejszenie ostrości widzenia oraz pogorszenie percepcji kolorów. Dlatego praca przy monitorze w ciemności może prowadzić do zmęczenia oczu, pogorszenia ostrości widzenia i nieprawidłowego postrzegania kolorów.
Tymczasem negatywnie wpłynąć na nasz wzrok może również praca w zbyt mocno doświetlonym pomieszczeniu. Nadmiar światła powoduje odblaski na ekranie, co utrudnia odczyt tekstu i obrazów. Nadmiernie jasne oświetlenie może też powodować przemęczenie oczu. Dlatego ważne jest, aby dostosować poziom oświetlenia do swoich potrzeb i rodzaju wykonywanej pracy.
Należy pamiętać, że nadmierne obciążenie oczu może być także objawem poważnych chorób, takich jak zaćma, jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej. Jeśli problemy z oczami utrzymują się przez długi czas, mimo podejmowanych działań łagodzących objawy, warto skonsultować się z lekarzem okulistą.
Utrzymuj tempo i śledź czas
Oprócz utworzenia odpowiedniego środowiska dla naszych oczu, ważny jest również czas przeznaczany na prace przed ekranami i zapewnienie wystarczającej ilości przerw. W praktyce oznacza to, że po każdych 40-50 minutach pracy, powinieneś zrobić przerwę trwającą od 10 do 15 minut.
Dłuższe wpatrywanie się w ekran sprawia, że częstość mrugania oczu drastycznie spada. To może prowadzić do suchości oczu. Dlatego warto zadbać o odpowiednie nawilżenie, stosując krople do oczu, które łagodzą zmęczenie i suchość. Czasami wystarczy naprawdę niewiele, by utrzymać nasze oczy w dobrej kondycji i pracować z uśmiechem na twarzy. Zadbaj o dobre warunki środowiskowe i stosuj właściwe nawyki, aby zobaczyć różnicę.